Trong nghệ thuật bonsai, cây 2 thân (song thân) là một trong những dáng thế được ưa chuộng nhất bởi vẻ đẹp cân đối, hài hòa và ý nghĩa phong thủy sâu sắc. Dáng song thân tượng trưng cho tình cảm vợ chồng, tình bạn tri kỷ hoặc tình huynh đệ gắn bó, đồng hành vượt qua khó khăn. Để có được một tác phẩm bonsai dáng 2 thân đẹp, người chơi cần nắm rõ kỹ thuật uốn cây từ khâu chuẩn bị, nguyên tắc đi dây, đến chăm sóc sau khi uốn.
Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn chi tiết kỹ thuật uốn cây 2 thân chuẩn nhất mà bất kỳ người mới hay nghệ nhân bonsai nào cũng cần lưu tâm.
Đặc điểm và ý nghĩa dáng cây 2 thân
Đặc điểm của dáng 2 thân
- Cây bonsai dáng song thân thường có hai thân mọc từ cùng một gốc, trong đó một thân chính to khỏe, vươn cao và một thân phụ nhỏ hơn, hơi nghiêng hoặc thấp hơn.
- Tán lá được sắp xếp sao cho hai thân bổ sung cho nhau, tạo cảm giác cân đối – hài hòa.
- Hai thân thường có sự phân cấp rõ rệt: thân chính thể hiện uy nghi, vững chãi; thân phụ tạo sự mềm mại, duyên dáng.
Ý nghĩa phong thủy
- Song thân tượng trưng cho sự đồng hành, gắn bó keo sơn.
- Trong gia đình: biểu tượng cho vợ chồng hòa thuận, tình cảm bền chặt.
- Trong tình bạn: thể hiện sự tin tưởng, tri kỷ cùng nhau vượt khó.
- Trong công việc: tượng trưng cho quan hệ cộng sự, hợp tác lâu dài.
Chính vì những giá trị này mà dáng song thân rất được ưa chuộng trong nghệ thuật bonsai, đặc biệt khi trưng bày trong phòng khách, văn phòng hoặc sân vườn.
Chuẩn bị dụng cụ cần thiết trước khi uốn
Để uốn cây 2 thân thành công, bạn cần chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ bonsai chuyên dụng:
- Dây nhôm hoặc dây đồng: Dây nhôm nhẹ, dễ thao tác; dây đồng bền, phù hợp cho cành to.
- Kéo cắt cành: Dùng loại sắc bén để tỉa cành gọn gàng, tránh dập nát.
- Kềm cắt dây và kềm uốn: Hỗ trợ cắt và chỉnh dây trong quá trình đi dây.
- Ke sắt hoặc thanh kim loại: Dùng cho thân to, khó uốn.
- Dao nhỏ hoặc dụng cụ xẻ rãnh: Hỗ trợ tạo khúc cong trên thân cứng.
- Băng keo cây cảnh: Dùng để quấn bảo vệ vỏ cây sau khi uốn hoặc xẻ rãnh.
Chuẩn bị đầy đủ dụng cụ sẽ giúp quá trình uốn cây 2 thân diễn ra suôn sẻ, an toàn cho cả cây và người thực hiện.
Các bước uốn cây 2 thân chuẩn nhất
Lựa chọn phôi cây phù hợp
Khi muốn tạo dáng song thân, điều đầu tiên là chọn được phôi cây thích hợp. Một cây lý tưởng thường có hai thân mọc chung gốc hoặc thân chính kèm một nhánh lớn có thể phát triển thành thân phụ. Trong đó, thân chính phải to khỏe, vươn thẳng và nổi bật, còn thân phụ nhỏ hơn, hơi nghiêng nhẹ để tạo nên sự phân cấp tự nhiên.
Ngoài thân, bộ rễ cũng đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Bạn nên chọn cây có rễ chắc khỏe, phân bổ đều bốn hướng để giữ được thế cân bằng. Hệ rễ ổn định không chỉ giúp cây phát triển tốt mà còn tăng tính thẩm mỹ, làm nổi bật dáng song thân bền vững theo thời gian.
Tỉa cành và định hình sơ bộ
Trước khi đi dây, cần tỉa bớt những cành mọc sai vị trí. Các cành mọc thẳng đứng, cành giao chéo hoặc che khuất dáng chính nên được loại bỏ để không làm rối bố cục. Giữ lại những cành quan trọng nhằm tạo tán cho cả thân chính và thân phụ, đồng thời giúp định hình dáng cây ngay từ đầu.
Sau khi tỉa, bạn tiến hành định hình sơ bộ hướng đi của từng thân. Thân chính thường được giữ dáng thẳng hoặc hơi uốn nhẹ để thể hiện sự uy nghi, trong khi thân phụ có thể nghiêng hoặc song song với thân chính. Sự kết hợp này sẽ tạo nên một bố cục hài hòa, cân đối và tự nhiên.
Nguyên tắc đi dây cho dáng 2 thân
Đi dây là bước quan trọng nhất để định hình dáng cây. Với cây 2 thân, dây nhôm thường được sử dụng để quấn quanh từng thân theo dạng xoắn ốc với góc nghiêng 45–60°. Thao tác này giúp lực phân bổ đều và giữ chắc dáng uốn. Đặc biệt, nên bắt đầu đi dây từ gốc thân chính trước rồi mới chuyển sang thân phụ.
Một mẹo nhỏ cho dáng song thân là dùng chung một đoạn dây quấn cả hai thân ở phần gốc để tăng sự liên kết. Các vòng dây phải quấn đều, không được lỏng vì sẽ mất tác dụng giữ dáng, nhưng cũng không nên quá chặt vì dễ làm dây hằn sâu vào vỏ cây gây tổn thương.
Cách buộc dây và uốn thân
Sau khi đi dây, bước tiếp theo là buộc dây và uốn thân theo hình dáng mong muốn. Đầu dây cần được cố định chắc ở gốc hoặc cành to, sau đó mới quấn dần lên trên. Khi uốn, hãy dùng hai tay tạo lực: một tay giữ cố định, tay kia bẻ nhẹ nhàng theo từng đoạn để tránh gãy.
Với dáng 2 thân, thân chính thường được uốn nhẹ, giữ dáng uy nghi vươn cao. Ngược lại, thân phụ nên được uốn mềm mại, có thể hơi nghiêng về thân chính để tạo cảm giác gắn kết. Sự đối lập này giúp cây vừa có điểm nhấn, vừa giữ được sự cân bằng trong tổng thể.
Sử dụng ke sắt hoặc nẹp kim loại
Trong trường hợp cây có thân to, già và cứng, dây nhôm có thể không đủ lực để uốn. Lúc này, bạn có thể sử dụng ke sắt hoặc thanh kim loại làm công cụ hỗ trợ. Thanh nẹp được đặt song song với thân cây, sau đó dùng dây cố định để tạo lực kéo, đưa thân cây về đúng dáng mong muốn.
Tuy nhiên, khi sử dụng nẹp, cần chú ý lót vải hoặc cao su tại điểm tiếp xúc để tránh làm trầy xước vỏ. Đây là một bước khá quan trọng vì nếu không bảo vệ đúng cách, vết trầy có thể khiến cây bị nhiễm bệnh, ảnh hưởng đến sự phát triển lâu dài.
Chăm sóc sau khi uốn
Sau khi hoàn tất việc uốn, cây cần được chăm sóc kỹ để phục hồi. Hãy đặt cây ở nơi râm mát, thoáng khí, tránh ánh nắng trực tiếp trong khoảng 1–2 tuần đầu. Việc tưới nước cũng cần vừa phải, không quá nhiều để tránh úng rễ, nhưng cũng không để cây khô hạn.
Khi cây đã dần ổn định, bạn có thể bổ sung phân hữu cơ để giúp cây phục hồi nhanh hơn, đặc biệt là thân phụ vốn dễ yếu hơn thân chính. Sau 3–6 tháng, cần kiểm tra dây và tháo bỏ kịp thời để tránh để lại sẹo trên thân cây, giữ cho dáng uốn đẹp và tự nhiên.
Lưu ý quan trọng khi uốn cây 2 thân
- Chọn thời điểm: Nên uốn vào mùa xuân hoặc đầu mùa mưa – khi cây sinh trưởng mạnh.
- Kiểm tra dây thường xuyên: Sau 1–2 tháng, quan sát xem dây có hằn vào vỏ cây không.
- Không nóng vội: Với cây thân gỗ cứng, nên uốn dần từng giai đoạn.
- Giữ sự cân đối: Thân chính phải cao hơn, to hơn; thân phụ thấp và nhỏ hơn để không phá vỡ bố cục.
- Ý nghĩa phong thủy: Cây dáng 2 thân không chỉ đẹp về thẩm mỹ mà còn mang lại sự hòa hợp, đoàn kết trong gia đình.
Một số dáng biến thể của song thân
- Song thụ đồng hành: Hai thân mọc song song, cùng hướng lên cao, biểu tượng cho sự đồng thuận.
- Phụ tử tình thâm: Thân lớn như cha, thân nhỏ như con, tượng trưng cho tình thân ruột thịt.
- Song long song hành: Hai thân uốn cong mềm mại như hình hai con rồng, mang ý nghĩa quyền uy.
Mỗi biến thể đều có cách uốn riêng, nhưng nguyên tắc chung là giữ được sự hài hòa giữa hai thân.
Kỹ thuật uốn cây 2 thân đòi hỏi sự kiên nhẫn, khéo léo và con mắt thẩm mỹ tinh tế. Người chơi cần nắm chắc các bước từ chọn phôi, đi dây, buộc dây, sử dụng ke nẹp cho đến chăm sóc sau khi uốn. Khi thực hiện đúng, cây bonsai 2 thân sẽ trở thành tác phẩm nghệ thuật sống, vừa đẹp về hình dáng, vừa mang nhiều ý nghĩa phong thủy tốt lành.
Nếu quý khách là người mới, hãy bắt đầu với những dáng song thân cơ bản, dùng dây nhôm mềm để dễ thao tác. Khi có kinh nghiệm, bạn có thể thử các dáng phức tạp hơn như song long hay phụ tử. Liên hệ ngay với Vườn Nhật để nhận tư vấn tốt nhất.
