Trong nhóm ba loại phân bón đa lượng thiết yếu cho cây trồng (Đạm – Lân – Kali), phân lân là thành phần đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình phát triển rễ, ra hoa, kết trái và nâng cao sức đề kháng cho cây. Vậy phân lân cung cấp nguyên tố gì cho cây trồng, vai trò cụ thể ra sao và làm thế nào để bón phân lân đúng cách, đạt hiệu quả tối ưu? Hãy cùng với Vườn Nhật tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
Phân lân là gì?
Phân lân là loại phân bón hóa học hoặc hữu cơ dùng để cung cấp nguyên tố lân (P – Phốt pho) cho cây trồng. Lân là dưỡng chất có vai trò quan trọng trong toàn bộ chu trình sống của cây, nhất là ở giai đoạn hình thành bộ rễ, ra hoa và tạo quả.
Phân lân hiện nay có nhiều loại, phổ biến gồm:
- Supe lân: Chứa 16–20% P₂O₅, tan tốt trong nước, phù hợp cho đất chua.
- Lân nung chảy: Chứa 15–18% P₂O₅, ít tan trong nước nhưng tan trong môi trường axit yếu, thích hợp với đất phèn, đất nghèo dinh dưỡng.
- Phân lân hữu cơ vi sinh: Lân kết hợp với phân chuồng, vi sinh vật có lợi, vừa cung cấp dinh dưỡng, vừa cải thiện đất.
Ngoài ra, một số phân tổng hợp NPK cũng chứa thành phần lân theo tỷ lệ nhất định, phù hợp cho từng giai đoạn sinh trưởng.
Phân lân cung cấp nguyên tố gì cho cây trồng?
Phân lân cung cấp chính yếu nguyên tố phốt pho (P), thường biểu thị ở dạng P₂O₅ (phốt pho ngậm oxy) – dạng cây dễ hấp thụ. Đây là nguyên tố dinh dưỡng đa lượng, cây cần với hàm lượng tương đối cao bên cạnh đạm (N) và kali (K).
Phốt pho tham gia trực tiếp vào nhiều quá trình sinh lý – sinh hóa bên trong cây như:
1. Kích thích phát triển rễ
Phân lân (phốt pho) đóng vai trò thiết yếu trong việc hình thành và phát triển hệ rễ của cây trồng. Khi được cung cấp đầy đủ lân, cây sẽ phát triển mạnh rễ cọc – giúp cố định cây vững chắc trong đất – đồng thời kích thích hình thành nhiều rễ tơ, là nơi trực tiếp hút nước và khoáng chất từ môi trường.
Đây là yếu tố đặc biệt quan trọng trong các giai đoạn đầu đời của cây như cây con, cây mới trồng, cây sau khi cắt tỉa hoặc bị suy yếu do thời tiết, dịch bệnh. Việc bón lân đúng lúc sẽ giúp cây nhanh chóng phục hồi sinh lực, bén rễ nhanh, rễ ăn sâu và lan rộng hơn, từ đó tăng khả năng chống chịu hạn, chống đổ ngã và hấp thu dinh dưỡng tốt hơn trong suốt chu kỳ sinh trưởng.
2. Thúc đẩy ra hoa, đậu quả
Phốt pho là thành phần quan trọng trong quá trình chuyển hóa năng lượng (ATP), giúp vận chuyển và tích lũy dưỡng chất đến các bộ phận sinh sản của cây. Nhờ đó, cây phân hóa mầm hoa mạnh, ra hoa tập trung và tăng tỷ lệ đậu quả.
Đối với cây ăn quả và cây cảnh tạo hoa, phân lân giúp cây ra hoa đồng loạt, hoa to, màu sắc đẹp, quả phát triển đều, to, chắc hạt và ít bị rụng non. Bón lân đúng lúc còn giúp kéo dài thời gian ra hoa, tăng năng suất và chất lượng nông sản, đặc biệt trong các giai đoạn cây chuẩn bị ra hoa và nuôi trái.
3. Tăng sức đề kháng và chống chịu
Phân lân giúp cây phát triển hệ rễ vững chắc, từ đó nâng cao khả năng hấp thu dinh dưỡng và nước. Nhờ vậy, cây tăng sức đề kháng tự nhiên, chống chịu tốt với điều kiện bất lợi như rét, hạn hán, đất xấu hay sâu bệnh. Cây khỏe mạnh sẽ ít cần thuốc bảo vệ thực vật hơn, góp phần giảm chi phí và nâng cao chất lượng nông sản.
4. Cải thiện chất lượng nông sản
Phốt pho đóng vai trò quan trọng trong quá trình hình thành hạt, củ và quả, giúp cây tích lũy dưỡng chất hiệu quả hơn. Khi được cung cấp đủ lân, nông sản thường có độ ngọt cao hơn, vị bùi rõ rệt, chắc thịt, ít xơ và giàu dinh dưỡng.
Ngoài ra, phân lân còn giúp nâng cao độ đồng đều về kích thước và màu sắc nông sản, kéo dài thời gian bảo quản sau thu hoạch. Đây là yếu tố quan trọng giúp gia tăng giá trị thương phẩm và đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường.
Dấu hiệu khi cây thiếu hoặc thừa lân
Thiếu lân, cây thường có các biểu hiện sau:
- Rễ phát triển kém, ít rễ tơ.
- Lá già sớm chuyển sang màu xanh tím, viền lá khô.
- Chậm ra hoa, hoa nhỏ, rụng nụ sớm.
- Năng suất thấp, quả kém chất lượng.
Thừa lân hiếm gặp nhưng có thể gây ức chế hấp thụ các nguyên tố vi lượng như kẽm (Zn), sắt (Fe), đồng (Cu), dẫn đến mất cân đối dinh dưỡng và cây chậm phát triển.
Hướng dẫn bón phân lân hiệu quả cho cây trồng
Bón phân lân đúng cách sẽ giúp cây trồng phát triển rễ tốt, ra hoa nhiều và tăng năng suất. Dưới đây là một số nguyên tắc cần lưu ý:
1. Thời điểm bón lân
- Bón lót trước khi trồng: Đặc biệt quan trọng với cây ăn quả, cây lâu năm, rau màu.
- Đầu mùa sinh trưởng: Giúp cây phục hồi nhanh, phát triển mạnh mẽ.
- Trước khi ra hoa: Khoảng 20–30 ngày trước khi cây bước vào giai đoạn ra hoa, kết trái.
2. Cách bón phân lân
- Bón trực tiếp xuống đất, sâu khoảng 5–10 cm để tránh bị rửa trôi và giúp rễ hấp thụ tốt.
- Kết hợp bón lân với chất hữu cơ hoặc phân chuồng hoai mục để tăng khả năng giữ ẩm, giữ phân.
- Với đất chua, nên chọn lân nung chảy hoặc bổ sung thêm vôi để tăng hiệu quả hấp thu.
3. Liều lượng tham khảo
- Cây rau, hoa ngắn ngày: 20–40 kg/ha.
- Cây ăn quả, công nghiệp: 100–300 kg/ha mỗi năm tùy loại cây và tuổi cây.
4. Cách bón phân lân cho Tùng La Hán
- Bón lót vào đầu mùa xuân: Trộn phân lân nung chảy với đất trồng mới hoặc khi thay chậu.
- Kết hợp với phân hữu cơ hoai mục: Giúp giữ ẩm tốt, hạn chế cỏ dại và tăng khả năng hấp thu.
- Không bón vào mùa đông, khi cây đang ngủ nghỉ, để tránh rối loạn sinh trưởng.
Phân lân cung cấp nguyên tố phốt pho (P) – thành phần cực kỳ quan trọng giúp cây trồng phát triển rễ, phân hóa mầm hoa, tăng cường đề kháng và nâng cao chất lượng nông sản. Sử dụng phân lân đúng cách, đúng thời điểm sẽ giúp nhà nông và người chơi cây cảnh khai thác tối đa tiềm năng sinh trưởng của cây.
Đặc biệt, với cây cảnh như Tùng La Hán, bón phân lân kết hợp hữu cơ không chỉ giúp rễ khỏe mà còn giữ cho cây thế đẹp, tuổi thọ dài lâu. Nếu bạn đang tìm kiếm giải pháp chăm cây cảnh chuyên sâu, hãy tham khảo các dòng sản phẩm và kỹ thuật từ Vườn Nhật nơi quy tụ những nghệ nhân chăm cây hàng đầu Việt Nam.
