Cắt Tỉa Tùng La Hán: Kỹ Thuật & Thời Điểm Vàng

Tùng La Hán (Podocarpus macrophyllus) không chỉ là một loại cây cảnh đẹp, mà còn là biểu tượng của sự trường thọ, may mắn và thịnh vượng trong văn hóa Á Đông. Để sở hữu một cây Tùng La Hán dáng thế đẹp, khỏe mạnh, việc cắt tỉa đúng kỹ thuật và đúng thời điểm là vô cùng quan trọng.

Bạn đang băn khoăn không biết khi nào nên cắt tỉa Tùng La Hán? Đừng bỏ lỡ những thông tin hữu ích dưới đây!

1. Thời Điểm Vàng Để Cắt Tỉa Tùng La Hán

Việc lựa chọn thời điểm cắt tỉa không chỉ dựa trên kinh nghiệm mà còn phải dựa trên cơ sở khoa học về sinh lý của cây Tùng La Hán.

Mùa xuân (tháng 2 – tháng 4)

• • Sinh lý cây trồng: Sau một thời gian dài ngủ đông, cây Tùng La Hán bắt đầu bước vào giai đoạn sinh trưởng mạnh mẽ nhất trong năm. Các tế bào phân sinh hoạt động tích cực, sản sinh ra các hormone tăng trưởng (auxin, gibberellin) giúp cây đâm chồi, nảy lộc.
  • Lợi ích cắt tỉa:
    • Kích thích sinh trưởng: Cắt tỉa vào thời điểm này sẽ loại bỏ những cành già yếu, cành bị sâu bệnh, giúp cây tập trung dinh dưỡng nuôi những chồi non khỏe mạnh.
    • Tạo dáng thế: Việc cắt tỉa định hình vào mùa xuân sẽ giúp cây phát triển theo dáng thế mong muốn, tạo ra những tác phẩm nghệ thuật sống động.
    • Hạn chế mất sức: Cắt tỉa trước khi cây ra quá nhiều lá non sẽ giúp cây không bị mất sức quá nhiều.
    • Vết cắt mau lành.
  • Lưu ý:
    • Nên cắt tỉa vào những ngày nắng ráo, tránh những ngày mưa ẩm để hạn chế nguy cơ nhiễm bệnh.
    • Không nên cắt tỉa quá muộn (khi cây đã ra nhiều lá non) vì sẽ làm cây mất sức.

Đầu mùa thu (tháng 8 – tháng 9)

• • Sinh lý cây trồng: Sau giai đoạn sinh trưởng mạnh mẽ vào mùa hè, cây Tùng La Hán bắt đầu chậm lại và chuẩn bị bước vào giai đoạn nghỉ đông.
  • Lợi ích cắt tỉa:
    • Loại bỏ cành lá sâu bệnh: Cắt tỉa vào thời điểm này giúp loại bỏ những cành lá bị sâu bệnh, ngăn chặn sự lây lan trong mùa đông.
    • Tạo sự thông thoáng: Giúp cây thông thoáng, đón nhận ánh sáng tốt hơn, chuẩn bị cho quá trình quang hợp vào mùa xuân năm sau.
    • Giảm nguy cơ gãy đổ: Loại bỏ những cành lá yếu, dễ gãy đổ trong mùa mưa bão.
    • Tăng sức chống chịu.
  • Lưu ý:
    • Không nên cắt tỉa quá muộn (khi trời đã quá lạnh) vì sẽ làm cây khó phục hồi.
    • Chỉ nên cắt tỉa nhẹ, không nên cắt tỉa quá mạnh.

Giải thích thêm về việc tránh cắt tỉa khi trời nắng gắt hoặc mưa lớn:

• • Nắng gắt: Cắt tỉa khi trời nắng gắt sẽ khiến cây bị mất nước nhanh chóng qua vết cắt, làm cây bị sốc và suy yếu.
  • Mưa lớn: Cắt tỉa khi trời mưa sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn, nấm bệnh xâm nhập vào vết cắt, gây ra các bệnh như thối thân, thối rễ.

2. Dấu Hiệu Nhận Biết Cây Tùng La Hán Cần Được Cắt Tỉa

Việc nhận biết sớm các dấu hiệu cần cắt tỉa sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc chăm sóc cây, tránh để cây bị suy yếu hoặc mất dáng thế.

• Cành lá mọc um tùm, chen chúc:

  • Giải thích: Khi cành lá mọc quá dày, chúng sẽ cạnh tranh ánh sáng, không khí và dinh dưỡng với nhau. Điều này làm cho các cành lá bên trong bị thiếu sáng, quang hợp kém, dễ bị sâu bệnh tấn công.
  • Cách nhận biết: Quan sát tổng thể cây, nếu thấy tán cây quá rậm rạp, các cành lá đan xen vào nhau, không có khoảng trống, thì đó là dấu hiệu cần cắt tỉa.

• Xuất hiện cành khô, lá úa vàng:

  • Giải thích: Cành khô, lá úa vàng có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề khác nhau, như thiếu dinh dưỡng, sâu bệnh, úng nước, hoặc cây đã quá già.
  • Cách nhận biết: Quan sát kỹ các cành lá, nếu thấy có cành bị khô héo, lá chuyển sang màu vàng, nâu, hoặc rụng nhiều, thì cần cắt bỏ ngay.
  • Phân biệt: Cần phân biệt lá già tự nhiên rụng (thường có màu vàng nhạt, đều màu) với lá bị bệnh (thường có đốm, vết cháy, hoặc màu sắc bất thường).

• Cây bị sâu bệnh:

  • Giải thích: Sâu bệnh có thể tấn công bất kỳ bộ phận nào của cây Tùng La Hán, từ lá, cành đến thân, rễ.
  • Cách nhận biết:
    • Rệp sáp: Xuất hiện các đốm trắng như bông trên lá, cành.
    • Nhện đỏ: Lá bị vàng, có các chấm nhỏ li ti, có thể thấy mạng nhện mỏng.
    • Bệnh đốm lá: Xuất hiện các đốm tròn hoặc không đều màu trên lá.
    • Bệnh thối rễ: Lá bị vàng, rụng, rễ bị thối nhũn.
  • Xử lý: Cần cắt bỏ ngay những phần bị sâu bệnh để tránh lây lan. Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật phù hợp (nếu cần).

• Cây phát triển không cân đối:

  • Giải thích: Cây có thể phát triển lệch về một phía, hoặc có những cành vượt quá dài, làm mất đi dáng thế ban đầu.
  • Cách nhận biết: Quan sát tổng thể cây từ nhiều góc độ, so sánh với dáng thế mong muốn.

3. Kỹ Thuật Cắt Tỉa Tùng La Hán Chuẩn Chuyên Gia

Phần này sẽ đi sâu vào chi tiết từng bước, giải thích rõ hơn về kỹ thuật cắt tỉa và cách tạo dáng cho từng loại thế.

Bước 1: Chuẩn bị dụng cụ :

• Kéo cắt cành:
  • Kéo lưỡi cong: Dùng để cắt các cành nhỏ, cành non.
  • Kéo lưỡi thẳng: Dùng để cắt các cành lớn hơn.
  • Kéo tỉa lá: Có lưỡi nhỏ, nhọn, dùng để tỉa lá, tạo hình chi tiết.
• Cưa (loại nhỏ, sắc bén): Dùng để cưa các cành lớn mà kéo không cắt được. Nên chọn loại cưa có lưỡi mỏng, răng cưa nhỏ để vết cắt được mịn.
• Dao gọt (nếu cần): Dùng để gọt, làm mịn các vết cắt lớn, giúp cây nhanh liền sẹo.
• Bao tay, kính bảo hộ: Bảo vệ tay và mắt khỏi bị trầy xước, dính nhựa cây.
• Thuốc sát trùng dụng cụ (cồn 70 độ hoặc dung dịch chuyên dụng): Sát trùng dụng cụ trước và sau khi cắt tỉa để tránh lây lan bệnh cho cây.
• Keo liền sẹo (cho vết cắt lớn): Bôi keo liền sẹo vào các vết cắt lớn (đường kính trên 1cm) để giúp cây nhanh lành vết thương, ngăn ngừa nấm bệnh xâm nhập.

Bước 2: Quan sát và định hình:

• Xác định dáng thế hiện tại:
  • Quan sát kỹ cây từ nhiều góc độ.
  • Xác định xem cây đang có dáng thế tự nhiên nào (trực, huyền, xiêu,…).
  • Ghi nhớ những đặc điểm nổi bật của dáng thế hiện tại (ví dụ: độ cong của thân, vị trí của các cành chính,…).
• Xác định dáng thế mong muốn:
  • Tham khảo các hình ảnh, tài liệu về các dáng thế Tùng La Hán.
  • Lựa chọn dáng thế phù hợp với đặc điểm của cây và không gian trưng bày.
  • Vẽ phác thảo dáng thế mong muốn (nếu cần).
• Phác thảo: Có thể sử dụng phấn, bút xoá để đánh dấu các vị trí cắt tỉa.

Bước 3: Tiến hành cắt tỉa:

• Loại bỏ cành khô, lá úa (Nguyên tắc):
  • Cắt sát vào thân cây hoặc cành chính.
  • Không để lại đoạn cành thừa (cuống cành) vì sẽ làm mất thẩm mỹ và dễ bị nấm bệnh tấn công.
• Cắt tỉa cành (Nguyên tắc):
  • Nguyên tắc “một phần ba”: Không nên cắt quá một phần ba chiều dài của cành trong một lần cắt tỉa.
  • Cắt theo hướng mọc của cành: Cắt chéo một góc khoảng 45 độ so với thân cây, hướng ra ngoài.
  • Cắt phía trên mắt mầm: Mắt mầm là những nốt nhỏ trên cành, nơi sẽ mọc ra chồi mới. Cắt phía trên mắt mầm sẽ giúp cây phát triển theo hướng mong muốn.
  • Cắt tỉa tạo tán:
    • Tán hình nón: Cắt tỉa các cành phía trên ngắn hơn các cành phía dưới.
    • Tán hình cầu: Cắt tỉa các cành xung quanh để tạo hình tròn.
    • Tán tự nhiên: Cắt tỉa nhẹ nhàng để giữ nguyên vẻ đẹp tự nhiên của cây.
• Tỉa lá (Nguyên tắc):
  • Tỉa bớt những lá già, lá mọc quá dày, lá bị sâu bệnh.
  • Tỉa lá theo hình dáng mong muốn.
  • Không nên tỉa quá nhiều lá một lúc vì sẽ làm cây mất sức.
• Tạo tác, uốn cành (Chi tiết):
  • Chọn cành: Chọn những cành non, dẻo, dễ uốn.
  • Sử dụng dây: Sử dụng dây kẽm hoặc dây chuyên dụng (dây nhôm, dây đồng) để uốn cành.
  • Cách uốn:
    • Quấn dây xung quanh cành theo hình xoắn ốc, không quá chặt cũng không quá lỏng.
    • Uốn cành từ từ, nhẹ nhàng, tránh làm gãy cành.
    • Cố định dây vào thân cây hoặc cành chính.
  • Thời gian uốn: Thời gian uốn cành có thể kéo dài từ vài tháng đến vài năm, tùy thuộc vào độ lớn của cành và tốc độ sinh trưởng của cây.
  • Tháo dây: Khi cành đã giữ được dáng thế mong muốn, hãy tháo dây ra để tránh làm tổn thương cây.

4. Chăm Sóc Tùng La Hán Sau Khi Cắt Tỉa

Chăm sóc sau cắt tỉa là một giai đoạn quan trọng, quyết định đến khả năng phục hồi và phát triển của cây.

• Tưới nước:

  • Nguyên tắc: Tưới nước vừa đủ ẩm, không tưới quá nhiều gây úng rễ, cũng không để cây bị khô hạn.
  • Cách tưới: Tưới nhẹ nhàng vào gốc cây, tránh tưới trực tiếp lên vết cắt.
  • Thời điểm tưới: Tưới vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát.
  • Tần suất: Tuỳ thuộc vào thời tiết và độ ẩm của đất.

• Bón phân:

  • Nguyên tắc: Bón phân cân đối, hợp lý, không bón quá nhiều.
  • Loại phân:
    • Phân NPK: Sử dụng phân NPK có tỷ lệ cân đối (ví dụ: 20-20-20 hoặc 16-16-16) để cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho cây.
    • Phân hữu cơ vi sinh: Bón phân hữu cơ vi sinh để cải tạo đất, tăng cường hệ vi sinh vật có lợi cho cây.
    • Phân tan chậm: Có thể sử dụng phân tan chậm để cung cấp dinh dưỡng cho cây trong thời gian dài.
  • Cách bón:
    • Bón phân sau khi cắt tỉa khoảng 1-2 tuần, khi cây đã bắt đầu ra chồi mới.
    • Bón xung quanh gốc cây, cách gốc khoảng 10-15cm.
    • Rải đều phân và lấp đất lại.
  • Liều lượng: Tuân theo hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất.

• Phòng trừ sâu bệnh (Chi tiết):

  • Rệp sáp:
    • Triệu chứng: Xuất hiện các đốm trắng như bông trên lá, cành.
    • Phòng trừ:
      • Thủ công: Dùng tay bắt, dùng vòi nước xịt mạnh để loại bỏ rệp.
      • Sinh học: Sử dụng các loại thiên địch của rệp sáp (ví dụ: bọ rùa, ong ký sinh).
      • Hóa học: Sử dụng các loại thuốc trừ sâu sinh học hoặc hóa học (nếu cần thiết).
  • Nhện đỏ:
    • Triệu chứng: Lá bị vàng, có các chấm nhỏ li ti, có thể thấy mạng nhện mỏng.
    • Phòng trừ:
      • Tưới nước: Tưới nước phun mưa lên lá để rửa trôi nhện.
      • Sử dụng thuốc: Sử dụng các loại thuốc trừ nhện sinh học hoặc hóa học.
  • Bệnh đốm lá:
    • Triệu chứng: Xuất hiện các đốm tròn hoặc không đều màu trên lá.
    • Phòng trừ:
      • Cắt tỉa: Cắt bỏ những lá bị bệnh.
      • Sử dụng thuốc: Sử dụng các loại thuốc trừ nấm bệnh.
  • Bệnh thối rễ:
    • Triệu chứng: Lá bị vàng, rụng, rễ bị thối nhũn.
    • Phòng trừ:
      • Cải thiện điều kiện trồng: Đảm bảo đất thoát nước tốt, không tưới quá nhiều nước.
      • Sử dụng thuốc: Sử dụng các loại thuốc trị nấm bệnh cho rễ.

• Che chắn: Nếu cắt tỉa vào mùa hè nắng gắt, cần che chắn cho cây bằng lưới che nắng hoặc các vật liệu che chắn khác để tránh bị cháy nắng.

5. Dịch Vụ Chăm Sóc, Cắt Tỉa Tùng La Hán Chuyên Nghiệp Tại Vườn Nhật Thanh Tùng Cát Tường

Nếu bạn không có thời gian hoặc kinh nghiệm để tự cắt tỉa Tùng La Hán, hãy đến với dịch vụ chăm sóc, cắt tỉa chuyên nghiệp của Vườn Nhật Thanh Tùng Cát Tường.

• Đội ngũ nghệ nhân, thợ lành nghề, giàu kinh nghiệm, được đào tạo bài bản tại Nhật Bản.
• Quy trình cắt tỉa khoa học, đảm bảo an toàn và thẩm mỹ cho cây.
• Sử dụng dụng cụ chuyên dụng, hiện đại.
• Tư vấn miễn phí về cách chăm sóc Tùng La Hán.
• Chính sách bảo hành, hỗ trợ sau dịch vụ chu đáo.
• Ưu đãi đặc biệt: Miễn phí chăm sóc, cắt tỉa Tùng La Hán tại nhà trong 1 năm cho khách hàng mua cây tại Vườn Nhật.

Liên hệ ngay với Vườn Nhật Thanh Tùng Cát Tường để được tư vấn và đặt lịch:

• Văn phòng: Đường Trường Sa, Xuân Canh, Đông Anh, Tp Hà Nội (Gần Hầm đi bộ số 7)
• Số điện thoại: 0587.175.999
• Email: vuonnhatplus@gmail.com
• Website: www.vuonnhat.net.vn